Skip to main content

स्टार्टअप

स्टार्टअप

योगेश तावातावाने बोलत होता "बाबा,  तुम्हाला काय कळतंय स्टार्टअप म्हणजे काय ते! तुम्ही कायमच डीटीपी करून दहा ते पाच सरकारी कार्यालयात घासलीत. कधी वेगळा विचारच केला नाहीत. एलआयसी पीएफ आणि एफडी  यात तुटपुंज्या व्याजावर पैसे साठवत बसलात. शेअर्स, म्युच्युअल फंड काय माहिती तुम्हाला.  तुमचे प्रभाकर काका बघा. व्हीआरस घेऊन त्यांनी बिझनेस चालू केला आज दोन फ्लॅट आहेत त्यांचे शहरांमध्ये. स्वतःचं असं काहीतरी करायचं असतं असं कधी वाटलंच नाही तुम्हाला. आऊट ऑफ द बॉक्स थिंकिंग म्हणजे काय कळणार तुम्हाला."
हयांना जोरात ठसका लागला होता डोळ्यातून पाणी वाहत होते तरीही हे काहीतरी बोलतच होते त्याला. योगेश ताटावरुन उठून गेला होता. आणि आमचे हे नुसतंच वाढलेल्या पानाकडे बघत बसले होते. मला मात्र मेलीला काहीच कळत नव्हतं. काय स्टार्टअप , कसलं स्टार्टअप, कुठे आहे कंपनी, काय एवढे भारी करते की योगेश त्यावरून हयांना येवढं बोलतोय. ते फक्त एवढेच म्हणाले की  स्टार्टअप वगैरे फालतू गोष्टीत काही पडू नको त्या एका चांगल्या कंपनीचा जॉबचा कॉल आला आहे तर लगेच जॉईन कर. एवढं महाभारत घडल्यावर त्या रात्री आमच्याकडची ताटांची उष्टी-खरकटी काढण्याची वेळच आली नाही.

मी मात्र रात्रभर विचार करत राहिले. झोपच उडाली होती माझी. स्टार्टअप स्टार्टअप एवढेच काय ते डोळ्यासमोर. काय आहे हे नक्की रात्रभर डोळ्याला डोळा नाही.

 दुसऱ्या दिवशी दुपारी योगिता कॉलेज वरून घरी आली.  योगिता थर्ड इयर सायन्सला माझी मुलगी.  जेवणं वगैरे झाली आणि कालच्या रात्री चा विषय आपोआपच निघाला. "योगिता, हे  स्टार्टअप म्हणजे काय गं? कोणती परदेशी मोठी कंपनी आहे का मोठी फॅक्टरी आहे." ती हसायलाच लागली "अगं आई, तु म्हणजे ना खरंच काही माहीत नसतं तुला. उगाच आपलं तो स्मार्टफोन घेऊन व्हाट्सअप येतं असं दाखवत असतेस सगळ्यांना.  स्टार्टअप म्हणजे स्वतः एखाद्या व्यवसाय एखादी नवीन कल्पना चालू करणे. कोणावरही अवलंबून न राहता स्वतंत्र आपल्याला त्यातलं नॉलेज आहे त्यासंदर्भात एखादी कंपनी चालु करणे. स्वतः चं काम चालू करणे कुणाचीही कुठेही नोकरी न करता. अगं सध्या आमच्या जनरेशनच्या बर्याच मुले मुलींमध्ये ही क्रेज आहे किंवा इन्स्पिरेशन आहे म्हण ना. आणि बरोबरच आहे कोण करणार ती दहा ते पाच ची गुलामी!  स्वतः स्वतःच्या पायावर उभे राहता येते.  म्हणूनच योगेश बाबांकडे मागच्या आठवड्यात एक लाख रुपये मागत होता. त्याला हे मात्र तुला सांगायचं नव्हतं."
तिच्याशी बोलता बोलता मी मात्र सत्तरच्या दशकात गेले.  माझी आई आठवली,  "मी शाळेत असताना बाबांची कंपनी बंद पडली आणि आईने मसाले आणि पापड विकण्याचा उद्योग सुरू केला. तसं पाहायला गेलं तर तिला तरी कुठे होता अनुभव पण परिस्थिती निर्माण केलेला तो तिचा स्टार्टअपच होता की. तेव्हा तिने कुठेही आणले सुरुवातीचे पैसे तर बाबांनी दिलेल्या घरखर्चातून स्वतःसाठी बाजूला ठेवलेल्या साखरेच्या डब्यातून.  त्याच मसाले आणि पापड विकण्याच्या उद्योगावर तिने आम्हा दोन्ही मुलांना मोठे केलं, शिक्षणं केली. अर्थात बाबांनी पण जशी त्यांना मदत जमेल तशी केलीच की.
 पुढे माझं लग्न झालं मी पुण्यात आले. एक खोली, छोटा दीर, सासू-सासरे धरून पाच जणं.  हयांची साधी नोकरी सरकारी.  एकाच्या पगारात पाच जणांचा संसार चालवायचा. हासुद्धा माझ्यासाठी एक स्टार्टअपच होता की. मला कुठे होता अनुभव आणि माझ्यात कुठे होतं स्किल. मी तर पहिल्यांदाच बायको, सून आणि वहिनी झाले होते. जे काही होतं ते आईचा संघर्ष जवळून पाहताना आलेले अनुभव, तिची शिकवण,  तिचं काटकसरीचा वागणं आणि आहे त्यात सुख मानणं एवढंच. पुढे दिराचे लग्न झालं त्याने दुसरं घर घेतलं.  इकडे आम्हाला योगेश झाला दोन वर्षांनी तु. परत आम्ही सहा जण त्या एका खोलीत. हयांनी मात्र नेटानी नोकरी केली आणि माझी मदत म्हणशील तर जश्या गरजा वाढल्या तश्या मी  शिकवण्या घ्यायला सुरवात केली. माझा हा दुसरा स्टार्टअप.
 पुढे सासरेबुवा गेल्यावर ती खोली विकून लोन वर हा आपण वन बीएचके फ्लॅट घेतला. लोन फेडणे, तुम्हा मुलांची शिक्षणं यात दिवस कसे गेले कळलेच नाहीत. योगेश ला इंजिनिअर करण्यासाठी ह्यांनी संध्याकाळी मित्राकडे एक्स्ट्रा काम करायला सुरुवात केली त्यांचा तो पहिला स्टार्टअपच होता की तसं पाहायला गेलं तर.
आज योगेश इंजिनिअर झालाय नोकरीसाठी धडपडतोय.  ही पिढी वेगवान आहे वेगात आहे. हयांना हयांचे स्टार्टअप लगेच सुरू करायचेत. पण आयुष्य योग्यवेळी  स्टार्टअपची संधी देतच. अनुभवाची गरज असते आणि तो मिळवणे फार कठीण असतं. तो असा लाख-दोन लाख गुंतून मिळत नाही.  नवीन जन्म देण्याच्या स्टार्टअप ला सुद्धा नऊ महिने द्यावेच लागतात. ते नऊ महिने देण्याची थांबण्याची तयारी हवी आज आम्ही आहोत उद्या कोण असेल तुमच्यासाठी स्वतः स्वतःचे आयुष्य संभाळायचे आणि स्वतः स्वतःची स्टार्टअप चालू करायचे बंद करायचे, पुन्हा सुरुवात करायची.

परिस्थितीने निर्माण केलेले स्टार्टअप कुठे अनुभव, इन्व्हेस्टमेंट या गोष्टी बघत होते. पण यशस्वी झालेच ना. आम्हाला तर संधी मिळते वगैरे काही गोष्टी माहीतच नव्हत्या. कारण संकट हिच संधी मानून आम्ही यशस्वी झालो.  या नवीन पिढीला संधी आहे आणि काही मागेपुढे झालं तर आम्ही आहोतच की. हयातून जरी तो धडपडला तरी शिकेलच ना.
लहानपणी सायकल नाही का शिकला तीन-चार वेळा गुडघे फोडून.  म्हणून आम्ही त्याला नवीन सायकल दिली नाही असं नाही तर दिलीच. तेव्हा सुद्धा दोन तीन हजार जास्तच वाटले होते की. मला वाटतं आम्ही त्याला संधी दिली पाहिजे. त्याच्यात जर का आत्मविश्वास असेल आणि त्याला वाटत असेल की आपण नक्की काहीतरी करू तर त्याला दोन पावलं मागे न ओढता उलट आपण दोन पावलं पुढे होऊन त्याला मदत केली पाहिजे. मी नक्की हयांच्याशी बोलते, बघते काय म्हणतात."

"ए, आई एकटीच एवढे सगळे बोललीस स्वतःच स्वतःशीची बोललीस का माझ्याशी. पण जे काय बोललीस ना भारी हा. काय तुमच्या स्टार्ट अपचा प्रवास उलगडलास.  खरंच मान गये भिडू."

" चल गं, काहीतरीच. पण थँक्यू योगिता मला तुझ्यामुळे स्टार्टअप काय ते कळाले आणि योगेशचं स्टार्टअप सुरू व्हावे म्हणून मीच चावी फिरते की नाही बघ"

संध्याकाळी योगेश घरी आला आणि बाबांच्या हातात एन्व्हलप दिले. नमस्कार केला. "बाबा, मी त्या प्रायव्हेट कंपनी मध्ये सोमवारपासून जॉईन होतोय. हे अपॉइंटमेंट लेटर."
हयांनी मंद हास्य करत चक्क ते लेटर फाडून टाकले आणि योगेशच्याच हातात एक नवीन एन्व्हलप दिले. मला तर मेलीला काय चाललंय कळेनाच. हिंदी पिक्चर सारखंच भासू लागलं जणू.

योगेशने एन्व्हलप उघडले तर त्यात एक लाखाचा चेक होता. ते पाहून त्याचे आणि ओघाने माझे, डोळे पाण्याने तुडुंब भरलेले. त्यानी बाबांना कडकडून मिठी मारली आणि नमस्कार केला. मी ह्यांच्याकडे बघतच राहिले. मला काय चाललय कळतच नाही हे चेहर्‍यावरचे भाव बघितल्यावर हे म्हणाले " वसुधे, दुपारी तू चावी फिरवण्याचे ठरवलेस ना ते सगळं मी दारामागून ऐकत होतो बरं. Thank you, खरंच आज तू माझे डोळे उघडलेस. ह्या निमित्ताने आपल्या जीवनातल्या शेवटच्या टप्प्यातल्या स्टार्टअप तू सुरू करण्याची संधी दिलीस once again Thank you"



© मिलिंद सहस्त्रबुद्धे
१४/०४/२०१९

Comments

  1. खूप सुंदर लिहले आहेस, डोळ्यासमोर उभे राहिले..... म्हणजे तुझा start up उत्कृष्ट चालू झाला आहे 👍अभिनंदन आणि शुभेच्छा !

    ReplyDelete
    Replies
    1. आजचा (दिवसाचा) ' स्टार्ट '
      सुरेख 'Start up' झाला..👌👍

      Delete
  2. लगे रहो बुद्धे भाऊ. लहान असतानाच्या एक रूम खोलीची आठवण झाली.
    असेच लेख येऊदेत.

    ReplyDelete

Post a Comment

Popular posts from this blog

"बंटी तेरा साबुन स्लो है क्या ?" इंग्रजांनी दीडशे वर्षे राज्य केले त्यांच्याकडून आपण खूप चांगल्या गोष्टी, चांगले गुण घेतले. महत्त्वाची म्हणजे जागतिक बोली आणि वापरली जाणारी इंग्रजी भाषा घेतली‌. हया शिकलेल्या भाषेमुळेच आज आपल्या देशाची प्रगती इतर देशांपेक्षा खूप पुढे आहे. इंग्रजांचे कित्येक कायदे आणि नियम अजूनही जसेच्या तसे आपल्याकडे विविध खात्यांमध्ये चालू आहेत. त्या साहेबाचा सुट टायचा पोषाख आपण घेतला आणि इतरही बरेच काही. परंतु महत्त्वाची अशी सार्वजनिक स्वच्छता टापटीप आणि शिस्त मात्र घेतली नाही. सार्वजनिक जीवनातील स्वच्छतेची शिस्त आपण घ्यायची विसरूनच गेलो किंवा कदाचित ती आपल्या रक्तात भिंनलीच नाही. उदाहरण द्यायचे झाले तर वरून अगदी सुट टाय चकाचक बूट घालून टापटीप असलेला माणूस, पण बूट आणि मोजे काढले तर घोट्याला झालेला खरूज उठून दिसावा अशी आपली अवस्था आहे. स्वच्छ शहराच्या विविध जाहिराती, रस्ते रंगवणे त्याच्यावर चित्र काढणे विविध पाट्या लावणे हे सर्व काही आपण  करत आहोत पण त्याच रस्त्यांवर त्याच्या मागच्या बाजूला गलिच्छ थुंकलेले, आणि घाण फेकलेल्या कचराकुंड्या नांदत आहेत. स्वच्छ

जिंदादिल...

जिंदादिल... टिव्हीवरील मुलाखतीत "तुमचे आवडते वक्ते किंवा नेते कोण, ज्यांच्याकडे पाहून तुम्ही भारावून गेलात?" असा प्रश्न जेव्हा प्रमोदजींना विचारला तेव्हा मला सहजच वाटलं की आता हे अटल बिहारी किंवा राष्ट्रीय स्वयंसेवक संघातील कोणी प्रथितयश नेतृत्वाचं नाव घेतील. पण माझा अंदाज साफ चुकला. प्रमोदजी म्हणाले "बापू काळदाते". कदाचित हे नाव त्यांच्या पिढीला विदर्भ -मराठवाडा किंवा महाराष्ट्रात नक्कीच माहिती असेल. मला फक्त एकच प्रश्न पडला की प्रमोद जी एवढे भारी तर मग बापू काळदाते काय माणूस असेल... प्रमोदजी महाजन, एक सतत हसत-खेळत सामोरं जाणारं आणि समोरून येणारं व्यक्तिमत्व. त्यांच्या हसण्यातच अशी काही जादू होती की बघितल्यावरच वाटायचं की हा माणूस समोरच्या कोणत्याही व्यक्तीला बाटलीत उतरवू शकतो. हो आणि ते तसंच होतं.  ती थोडी टिपिकल तलवार कट कम टिळक अशी मिक्स स्टाईलची मीशी, त्याच्याखाली मोठ्या अखिव हास्य दंतपंक्ती आणि बोलताना शर्करेची वाणी. खरंतर स्वतःचा कोणताही साखर कारखाना नसताना हा माणूस एवढा गोड बोलायचा की विचारू नका. ज्यांचे कारखाने आहेत त्यांची भाषा काय असते हे आपण नेहमी

*आपण सारे अर्जुन*

*आपण सारे अर्जुन* © मिलिंद सहस्रबुद्धे                   गुरुवारी रामनवमी झाली होती आणि शुक्रवारी सकाळी साडेआठ वाजल्यापासून बहुतांश घरात लगबग सुरू होती. नऊच्या रामायणाची नाही तर नऊ वाजता देशाचे पंतप्रधान काहीतरी महत्त्वाचं बोलणार आहेत आणि देशाच्या जनतेशी व्हिडिओकॉल द्वारे संवाद साधणार आहेत त्याची. प्रत्येक जण वाट बघत होता नऊ वाजण्याची आणि एकदाचे नऊ वाजले.  प्रत्येक न्युज चॅनलवर पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांचा व्हिडीओ सुरू झाला. नेहमीप्रमाणे मोदींनी त्यांच्या शैलीत सध्याच्या बिकट परिस्थितीवर भाष्य तर केलेच. खरंतर ते  बोलत असताना प्रत्येक जण आतुरतेने वाट बघत होता की मोदी घोषणा काय करणार. भारतातल्या सवासौ करोड जनतेला आता मोदी जेव्हा जेव्हा टीव्हीवरून बोलतात तेव्हा काहीतरी मोठी घोषणा करणार असं नक्की माहिती असते. आमच्या ह्या भाऊ चा धक्का आज काय दे धक्का देणार ह्याकडे सगळ्यांचं जीव मुठीत घेऊन लक्ष होतं. तसं पाहायला गेलं तर आदल्या दिवशी जेव्हा मोदींनी त्यांच्या विविध सोशल मीडिया अकाउंटवरुन सांगितलं होतं की मी उद्या सकाळी नऊ वाजता जनतेशी संवाद साधणार आहे. तेव्हापासूनच तर्क-वितर्कांचे घोडे वि